Willem Punt

Hoe het verhaal tot stand kwam

Ik heb Opa Wim enkele dagen op video geïnterviewd en daarna het verhaal uitgeschreven. Daarbij ben ik zo dicht mogelijk bij zijn gesproken verhaal gebleven. Ik ben dankbaar dat zijn zoon hem heeft aangespoord zijn oorlogservaringen op te schrijven, als therapie tegen de nachtmerries en flashbacks die Wim laat in zijn leven nog altijd heeft.

Zijn vrouw Wil heeft belangrijke delen van het verhaal jaren geleden al eens uitgeschreven op de typemachine en moedigde me aan die te gebruiken als basis voor dit boek. Ik heb deze tekst op de computer ingevoerd, herschreven, in context geplaatst en aangevuld met gegevens en beeldmateriaal uit onderzoek en andere bronnen. Door het verhaal heen heb ik observaties en opmerkingen uit onze interviews in voetnoten opgenomen. Een enkele keer als ik voor een interview kwam, verraste Opa Wim me met enkele pagina’s handgeschreven tekst die hij graag in het boek wilde.

Zoals bij elk boek dat lang na de gebeurtenissen wordt geschreven, heb ik het verhaal mede moeten vormgeven door te steunen op Wikipedia, online archieven en verwijzingen, die vaak leidden naar nieuwe bronnen van informatie. Soms trof ik een ware schatkamer vol gegevens, soms mocht ik blij zijn als ik een enkele bruikbare zin vond. Ik wil me hierbij verontschuldigen voor eventuele onjuistheden of ontbrekende bronvermeldingen.

Een extra moeilijkheid bij dit verhaal is dat Opa Wim in de interneringskampen bijna niets bezat en dat alles wat hij nog bij zich had in zee verdween toen de Junyo Maru ten onder ging. Hij had geen horloge en na de ondergang van de Junyo Maru droeg hij de rest van de oorlog slechts een lap stof om zijn middel. Hij had geen persoonlijke bezittingen meer, zoals een pen en papier om gegevens en feiten te noteren. Noch had hij een monsterboekje uit die tijd, waarin staat vastgelegd op welke schepen hij had gezeten en welke overtochten hij had gemaakt. Alles wat u leest haalde hij naar boven uit zijn fenomenale geheugen.

Ik ben enorm onder de indruk van het feit dat Opa Wim in staat is zo veel kloppende informatie te vertellen; feiten, data en namen. Ik heb andere (online) bronnen geraadpleegd om de details zo goed als mogelijk te checken en ik voeg in voetnoten opmerkingen ter overdenking en verwijzingen naar onderzoek en bronnen toe. Dit verhaal wordt verteld in Opa Wim’s eigen woorden. Ik ben slechts degene die het bereidwillig optekende en nu publiceert. Ik ben ook zijn schoonkleindochter en dat is hoe ik bij zijn verhaal betrokken raakte en het samen met hem ben gaan opschrijven.

Over Willem Punt

Willem werd geboren in 1921. Op het moment van schrijven is hij 97 jaar oud. Hij werd geboren in IJmuiden en ging op 15-jarige leeftijd naar zee, omdat er geen geld meer was om hem door te scholen en hij probeerde zijn leven te verbeteren.

Hij reisde de wereld over als een “Stoker’s Boy”. Deze taak kan worden omschreven als een bediende voor het machinekamerpersoneel. “Mijn taak was om de kamers schoon te houden, voor hun eten te zorgen en de afwas te doen. Als Stoker’s Boy werd je geacht helemaal niets te weten, omdat je de laagst mogelijke rang was en vaak als zodanig werd behandeld.”

Hij was op Java toen de Japanners binnenvielen. Hij werd gevangengezet als een “geinterneerde burger” in de gevangenis van Struiswijk. Hij werd vervoerd als een Prisoner of War en nam de Hellship Junyo Maru naar Padang / Emmahaven. Hij was toen aan het werk in de afschuwelijke werkkampen die de Pakan Baroe-spoorlijn bouwden, die bedoeld was om kolen te vervoeren om de Japanse oorlogsinspanningen te helpen.

Willem heeft verschillende grote gebeurtenissen tijdens de oorlog overleefd. Hij heeft een ongelooflijke herinnering en kan mensen, plaatsen en met verbazingwekkende nauwkeurigheid herinneren. Hij heeft het boek samen met mij bewerkt en doorstreept datums, of verandert nummers gemakkelijk. Ik heb hem oude filmbeelden van Batavia getoond en hij herinnert zich nog bepaalde gebieden. Hij heeft foto’s bekeken en glimlacht als hij meer mensen en plaatsen onthoudt.

De afbeelding van de Junyo Maru op de achterkant van het boek was iets dat ik tekende om de lay-out van het schip te begrijpen. Binnen enkele minuten nadat hij dit had gezien, had Willem er al correcties in gekrabbeld! Het was geweldig dat hij zo veel tijd en moeite heeft geinvesteerd om dit zo historisch mogelijk te houden.

Na de oorlog trouwde Willem met Wilhelmina en reisden ze samen naar Curaçao. Ze hadden twee kinderen; een meisje en een jongen. Hij werkte als Navigator op de grote vaart en werd later aangenomen bij de nautische dienst van Shell en was jarenlang gestationeerd op Curacao.

Hij leefde een vol leven en overleed binnen enkele maanden na zijn vrouw, op de rijpe leeftijd van 100 jaar (15 augustus 2021). Hij zal zeer gemist worden door zijn familie.